Η νόσος των λεγεωναρίων είναι ένα πολύ σοβαρό νόσημα με παγκόσμια εξάπλωση. Για το λόγο αυτό έχουν εκδοθεί οδηγίες για την πρόληψη της νόσου σε όλες τις χώρες.
Οι ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού όπως τα νεογνά, οι ηλικιωμένοι, οι καρκινοπαθείς, οι διαβητικοί, οι νεφροπαθείς, οι ασθενείς με χρόνιες παθήσεις του πνεύμονα, οι ασθενείς που έχουν μεταμοσχευτεί, οι ασθενείς που λαμβάνουν χημειοθεραπεία ή άλλα φάρμακα που καταστέλλουν το ανοσοποιητικό τους σύστημα και οι ασθενείς που υποβλήθηκαν σε μεγάλες χειρουργικές επεμβάσεις, κινδυνεύουν περισσότερο από τη νόσο και τις επιπλοκές της.
Οι κατάλληλες συνθήκες που ευνοούν την ανάπτυξη και τον πολλαπλασιασμό του συγκεκριμένου βακτηρίου σε συστήματα ύδρευσης είναι:
- Θερμοκρασία 20-45 oC
- Ύπαρξη βιοφίλμ από μεγάλο αριθμό πρωτοζώων, μυκήτων, και άλλων μικροοργανισμών
- Ύπαρξη σκουριάς (Σιδήρου) και επικαθήσεων αλάτων
Δεδομένου ότι το βακτήριο είναι διαδεδομένο στο περιβάλλον μπορεί να αναπτυχθεί και να μολύνει διάφορα συστήματα ζεστού η κρύου νερού όπως :
- Το δίκτυο κυκλοφορίας ζεστού η κρύου νερού σε κτήρια
- Πύργοι ψύξεως
- Βρύσες και καταιονητήρες (ντούς)
- Οι πισίνες υδροθεραπείας spa, και δεξαμενές υδρομάλαξης (Jacuzzi)
- Διακοσμητικά σιντριβάνια
- Εξοπλισμός αγωγής του αναπνευστικού συστήματος
- Οι υγραντήρες
- Ποτιστικά
- Πλυντήρια αυτοκινήτων
- Μερικές περιπτώσεις όπου αναπτύσσεται συνήθως το βακτήριο της λεγιονέλλας είναι:
- Νοσοκομεία και κλινικές
- Ξενοδοχεία
- Πανεπιστήμια
ΜΕΤΡΑ ΠΡΟΛΗΨΗΣ
- Συστήματα ύδρευσης κρύου – ζεστού νερού
- Ο σχεδιασμός θα πρέπει να είναι τέτοιος ώστε να μην ευνοεί την ανάπτυξη και τον πολλαπλασιασμό της λεγιωνέλλας και να βοηθάει στον καθαρισμό και την απολύμανση.
- Το νερό το οποίο χρησιμοποιείται θα πρέπει να είναι σύμφωνο με την νομοθεσία που αφορά το νερό ανθρώπινης κατανάλωσης
- Θα πρέπει να μην υπάρχουν τυφλά σημεία στο δίκτυο όπου το νερό θα είναι στάσιμο.
- Να τηρούνται οι αποστάσεις από το δίκτυο αποχέτευσης του κτηρίου όπως και η απόσταση μεταξύ κρύου και ζεστού νερού
- Οι σωληνώσεις του ζεστού νερού θα πρέπει να είναι μονωμένες.
- Η θερμοκρασία του κρύου νερού να είναι κάτω από 20 oC
- Η συνεχής απολύμανση στο νερό χρήσης με αυτόματα συστήματα (εφόσον δεν είναι από Δημοτικό δίκτυο ύδρευσης) με την χρήση χλωρίου
- Καλό θα ήταν να υπάρχει μια δευτερογενείς απολύμανση του επεξεργασμένου νερού.
- Σε περιπτώσεις που το σύστημα δεν χρησιμοποιείται για κάποιο διάστημα (ξενοδοχεία, εξοχικές κατοικίες) θα πρέπει πριν από την χρήση να γίνεται ξέπλυμα του δικτύου ανοίγοντας τις βρύσες για λίγα λεπτά
- Το ζεστό νερό χρήσης θα πρέπει να φτάνει στον καταναλωτή σε θερμοκρασία 50 – 60 oC. Μεγαλύτερη θερμοκρασία αυξάνει τον κίνδυνο πρόκλησης εγκαυμάτων ενώ χαμηλότερη ευνοεί την ανάπτυξη και τον πολλαπλασιασμό του βακτηρίου.
- Δεν πρέπει καμία βρύση να παραμένει εκτός λειτουργία για διάστημα μεγαλύτερο της μιας εβδομάδας. Σε περίπτωση που συμβεί θα πρέπει να γίνεται ξέπλυμα του δικτύου
- Στους καταιονητήρες θα πρέπει να γίνεται μηχανικός και χημικός καθαρισμός έτσι ώστε να αποφεύγεται η εναπόθεση αλάτων και σκουριάς
- Θα πρέπει σε διάφορα σημεία του δικτύου (ειδικά σε μεγάλα κτήρια) καταγραφικά θερμοκρασίας έτσι ώστε ώστε να επιβεβαιώνεται ότι η θερμοκρασία διατηρείται πάνω από 50 oC.
- Περιοδική απολύμανση του συστήματος με κατάλληλα απολυμαντικά σε υψηλές συγκεντρώσεις (socking)
- Τακτικός μικροβιολογικός έλεγχος του νερού (συνίσταται ανά εξάμηνο). Οι εξετάσεις που πρέπει θα πρέπει να περιλαμβάνουν τις εξής μετρήσεις : Ολική μεσόφιλη χλωρίδα, Ολικά διαλυμένα στερεά, Αγωγιμότητα, Σκληρότητα Ασβεστίου, Ολική αλκαλικότητα και αποικιών λεγιωνέλας.
- Πύργοι ψύξης
- Παρακολούθηση και καλή συντήρηση του συστήματος έτσι ώστε να μην υπάρχει εναπόθεση αλάτων και διάβρωσης του συστήματος. Αυτό που μπορεί να γίνει είναι η χρήση αναστολέων διάβρωσης
- Η χρήση νερού δικτύου είναι προτιμότερη
- Περιοδικός χημικός καθαρισμός του συστήματος
- Χρήση βιοκτόνων ουσιών (τόσο κατά την διάρκεια λειτουργίας όσο και κατά τον καθαρισμό του συστήματος.
- Συνεχείς έλεγχος του επιπέδου της βιοκτόνου ουσίας καθώς και του pH του νερού διότι στις περισσότερες περιπτώσεις παίζει καθοριστικό ρόλο για την σωστή απολύμανση.
- Η αποξήρανση του συστήματος εφόσον αυτό δεν χρησιμοποιείται για πάνω από ένα μήνα
- Τακτικός έλεγχος της ποιότητας του νερού (μικροβιολογικός και φυσικοχημικός) από εξειδικευμένα εργαστήρια που είναι διαπιστευμένα
- Τήρηση αρχείων
